Pazarlama ve Satış Bölümü Olmayan İnternet Şirketi Hangisi?

Yaklaşık 10 yıl önce bir internet şirketi kurduğunuzu düşünün. Sonra geçen senelerde bu firmaya internet dünyasının en büyüklerinden Ebay’in ortak olduğunu ve tüm yatırımcıların gözlerinin şirketinizin üzerinde olduğunu hayal edin. Kendinizi nasıl hissedersiniz?

İnternet son yıllarda tekrar doğuyor. Belki ikinci dalganın geldiğini görüyoruz. Hatta bunu Web 2.0 olarak da adlandırıyoruz. Artık tüm iş modelleri ayakları üstüne basmaya ve gerçekten gelir üretmeye başladılar. 1990 ların ikinci yarısında yaşanan hayallerin satılmasının furyasının sonuna geldik. Bilançolarda gerçek karlar görmeye başladık. Dünyadaki bir çok yaratıcı girişimci gibi Türkiye’deki internet üzerindeki şirketler bunu hissetmeye başladılar.


Picnic 06 etkinliği tüm dünyadan bir çok girişimciyi bir araya getiren; teknoloji, medya ve internet şirketlerinin tecrübelerini paylaştıkları bir platform. Cross Media Vakfı bu organizasyon için Amsterdam’da eski bir gaz fabrikasını büyük bir toplanma merkezine çevirmiş. (http://www.picnic06.org/ )Dünyanın önde gelen tüm isimlerini Eylül ayının son haftasında bir araya getirdi. Katılımcılardan birisi de şirketine Ebay’in ortak olmasıyla adından sıklıkla sözettiren Craigslist.org’un kurucusu Craig Newmark.

1995 yılında İnternet üzerinde insanların birbirlerine yardım ettikleri diğer internet modellerini inceleyen Craig, San Francisco çevresi için benzeri bir liste oluşturmayı düşünür. Bu liste ağızdan ağıza hızla yayılmaya başlar ve yeni kategoriler açılması gerekir. Listenin hızla büyümesi ile buna bir isim konulması gerekir ve Craig’in listesi denir. (Craigslist). Site 2000’li yıllarda Amerika’lı internet kullanıcılarının sıklıkla ziyaret ettikleri bir topluluk sitesine dönüşüyor. Craigslist.org aslında bizim bildiğimiz satılık, kiralık vb. ilanları bir arada listeyen bir internet sayfası. Tasarımının sadeliği, kullanıcılara verdiği önem ve bir topluluk oluşturmasıyla büyük bir kar topu etkisi yaratıyor.


Craigslist.org’un kurucusu Craig oldukça sessiz sakin ve sevecen bir internet girişimcisi. Sanki kendisine ait küçük bir internet sitesini yeni kurmuş kadar alçak gönüllü. Bir çok girişimcinin sahip olduğu “İnternet üzerinden milyoner olup bir Ferrari almak” gibi hayali olmayan kişiliği var. Newmark Craig sitesinin insanlara internet üzerinde söz hakkı verdiği, güven yarattığı ve samimi olduğu için bu kadar popüler ve başarılı olduğunu söyledi. Bunun yanı sıra sitenin başarısının arkasında kullanım kolaylığı, müşteri hizmetlerinin kalitesi ve internet kullanıcılarının taleplerini dinlemesi geliyor. İlk zamanlarda siteye reklam aldıktan sonra bu iş modelinden vazgeçen Craig siteyi reklamdan arındırmaya ve reklam almamaya karar verir. 1999 yılında sitenin adı listfoundation.org olarak isimlendirilmesine rağmen sonra tekrar Craigslist kullanılır.


Kendisiyle tanıştıktan sonra internet girişimcisi olarak yaptığı en büyük hatanın ne olduğunu sorduğumda kahkaha atarak içgüdülerini dinlemediğini bunun yerine çervesindekilerin fikirlerine daha fazla önem vermiş olduğunu söyledi. Bunu biraz açmasını rica ettim. İnternet girişimcilerinin yanında kuruluş aşamasında ve belli dönemlerinde beraber oldukları kişilerin, bunların bir kısmı çalışanlarda olabilir onu yanlış yönlendirdiklerini o da içgüdülerinin onu farklı yönlendirmesine rağmen başkalarının fikirlerini dinlemesinin en büyük hatası olduğunu söyledi.

Craig ilk kurulduğu yıllarda çalışanlarına şirketinin hissesini veriyor. Böylece taşın altında ellerini koymalarını bekliyor. Çalışanlar şirkete ortak olduklarında daha verimli çalışacağını düşünüyor. İlk yıllarda kimsenin gözü üzerinde olmadığından bu sorun olmuyor fakat 2 sene önce eski çalışanlardan biri elindeki hisseleri ebay’e satıyor. Çünkü Craigslist.org internet buzdağının altındaki kullanıcılarının en çok ziyaret ettiği ilan sitesi haline geliyor. Popüler olmak için hiç bir pazarlama etkinliğine girmiyorlar. Ağızdan ağıza yayılarak büyüyorlar. İlk günden itibaren müşteri hizmetlerini ön planda tutarak, kullanıcıların memnun olmasını herşeyin önünde tutuyorlar. İnternet üzerinde ünü yayıldıkça daha fazla ziyaretçi alan sitede ilan verenler satmak istedikleri ürünleri, alıcılar almak istedikleri ürünleri kısa sürede bulabiliyor. Bunların yanı sıra iş ilanı veren şirketler kaliteli elemanlar bulabiliyorlar. Bu sebeple tüm yatırımcıların ve şirketlerin ele geçirmek istedikleri internet şirketi halini alıyor. İşte tam bu sırada eski ortak-çalışanlardan bir tanesi elindeki hisseleri Ebay’e satıyor.


Craigslist.org sadece Amerika’da değil tüm dünyadaki kullanıcılara hizmet veriyor. Türkiye’deki şehirlerde sitenin ana sayfasında yer alıyor. İnternet sitesinin tasarımı ilk başta çok sade hatta basit gelsede bu özellik diğer rakiplere karşı bir farklılık yaratıyor. Şirketin organizayon yapısını anlatmasını istedim. Craig şirketin iki ana bölümden oluştuğunu anlattı; Teknoloji ve Müşteri hizmetleri. Şirkette pazarlama ve satış bölümleri olmadığını özellikle vurguladı. Kendisi şu anda CEO yani şirketin tepe yöneticisi değil. Bunun profesyonellere bırakmış, 2000 yılında şirkete üst düzey programcı olarak katılan Jim Buckmaster yaklaşık bir yıl sonra CEO olarak atanmış.

Craig, Müşteri Hizmetlerinin başında. Amsterdam’a gelir gelmez müşteri sorunlarına baktığını ve bunları cevapladığını söyledi. Otele dönünce de bunu yapacağını ekledi. Şirket geçen aylara kadar toplam 22 kişi çalışırken bu ay içinde toplam 24 kişiye çıkmışlar. Müşteri hizmetlerinde 5-6 kişi bakıyormuş ve kendisi de hergün görevinin başında. Tüm siteyi kurulduğu ilk günlerde kendisi programlamasına rağmen uzun süredir kodlara dokumuyormuş bunu da işin uzmanlarına bırakmış. Craigslist.org devam ederken bir vakıf kurarak gelecekte medyanın hayatımızda aldığı rolünu değiştirmek ve teknoloji şirketlerine yardımda bulunmak istemiş bu konuda da çalışmalar yapıyor.

Newmark, Craigslist’i bir sosyalleşebileceğimiz pazar yeri olarak konumlandırıyor. Akdeniz’deki ülkelerden örnek vererek insanların pazarlara çıkarak sosyalleştikleri gibi İnternet’te de bu şekilde kullanabileceğini söylüyor. Fiziksel dünyada insanlar pazara çıktıklarında sosyalleştikleri gibi İnternet dünyasında da bir araya bu amaçla gelebileceklerini ekliyor. Gelecekte medyanın ve internetin değişeceğini en yakın örneğinin de youtube.com olduğunu söyledi. Kız arkadaşı ile bazı programları bir arada seyretmek istemelerine rağmen bazı programları tek başına izleyebileceklerini salona internetin girmesi ile bunun farklı bir model alacağını, buna hazırlık yaptıklarını belirtti. Craigslist’i halka arz etmeyi düşünmediklerini finansal olarak rahat olduklarını böyle bir projelerinin olmadığını söyledi.

43 yaşında internet girişimini çevresindekilere yardım etmek için başlatan Newmark bugün 54 yaşında. Bir çok yatırımcının ve şirketin gözünün üstünde olduğu bir şirketin başında olmasına rağmen içimizden birisi gibi yaşıyor. Şirketin başarıya ulaşmasında bir çok şirketin ortak noktası olan odaklanma konusu yatıyor. Müşteri, konu ve iş odaklılığı sayesinde craigslist.org bugünkü duruma gelmiş. Craigslist sadece pazaryeri yaratma konusu üzerinde çalışıyor, müşteri hizmetleri herşeyin üzerinde tutuluyor ve çalışanların tek işi bu şirket. İşte bu sihirli üçlü tüm başarı kapılarını uzun vadede şirketlere açıyor.

02.Ekim.2006
Burak Buyukdemir

Yorumlar

Mehmet Doğan dedi ki…
Merhaba Burak. Seni gec bulan okuyucularindan biriyim :) (tesekkurler Ismail K)

Yazin gercekten cok guzel ve cok onemli bir noktayi vurguluyor. 37signal sirketinin devamli soyledigi bir seyi "Keep it real, keep it small"

Acaba kac tane multi-milyon dolar sirket patronu, sabahlari ise geldiginde musteri emaillerini cevaplamak ile ise basliyor. Craglist, bunu (aldigi tonlarca emaile ragmen) basaran bir sirket. Hemde 20 kusur gibi kucuk bir calisan nufusu ile. Zaten Google'un da bu kadar ilgi gormesinin nedeni bu degil miydi? Bircok kisi, Google'u kucuk bir start-up gibi gordu uzun zaman. O, korkunc bir sembol haline gelen "buyuk sirket" tablosunu cizmedi Google. Hatta konustugu dil bile o "buyuk sirket" dilinden farkli idi: "I feel lucky"

Ayrica, Craiglist, su an Internet'de ozellikle start-up'larin karliliginda buyuk rol oynayan bir kavrami kapitilize etmeyi basardi: Network Effect (metcalfe's law). Buna inanmamin nedeni ise Craiglist'in tasariminin cok kotu, kullaniminin ise sanildigindan zor olmasina ragmen bu kadar basarili olmasi. Google, Yahoo ve daha bircok "buyuk" oyuncu, Craiglist'in su anda yaptigi ise girmesine ragmen (hatta Google neredeyse taklit bile etti), Craglist'in basarisini yakalayamamasi.

Craiglist, dogru zamanda, dogru yerde olmanin, kullanici deneyimine ve musteri hizmetlerine onem vermenin, kucuk ve gercekci kalmanin ne kadar onemli oldugunu bizlere ispat eden bir sirket.

Bu blogdaki popüler yayınlar

Şimdi başlayın.

Hepsiburada.com nasıl kuruldu?

Dünyanın gördüğü en büyük başarı, önce bir hayaldi. En büyük çınar bir tohumdu, en büyük kuş bir yumurtada gizliydi. Allen