Webonomics
Webonomics, İngilizce’de web ve economic kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuş. Anlamı ise Internet üzerinde, ürünlerin veya hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi.
Kavramlarda internetin hızı ile birlikte değişiyorlar. Internet iş dünyasıyla birlikte tüm kültürleri de değişime zorlamakta. Tarihçiler yüz yıl sonra günümüze baktığında birçok kavramın hergün dilimize eklendiğini görecekler. WWW, HTTP, URL gibi kavramlar periyodik dergilerle ve günlük gazetelerle beraber konuşmalarımıza ekleniyor. İngilizce kavramlar sedece Türkçeyi değil tüm dilleri etkiliyor. “WWW” kısaltması İngilizce diline son beş yıl içinde eklendi. Artık internetle beraber her kelimenin başına “e” ekleniyor, e-posta, e-ticaret, e-grup. Ancak tarihçiler bu kadar çok kavramın neden 90 ların ortalarında birden çıktığını da araştırmak isteyeceklerdir çünkü www’nin hayali 1945 lerde ortaya çıkıyor.
WWW kavramı 1945 yılında birkaç vizyonistin hayallerine dayanıyor. İkinci dünya savaşının Amerika tarafından bitirilmesine yakın Vannevar Bush adlı bir elektrik mühendisi tüm bilgilerin paylaşılabileceği vizyonu ortaya koymaya çalışıyordu. Bush, Massachusetts Institute of Technology’nin başkanı, Franklin D. Roosevelt tarafından Savaş sırasındaki Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Bürosunun başına getirilmişti. 6000 bilim adamıyla beraber bilimsel modern savaş teknikleri geliştirilmek üzere çalışmışlardır. Bush, Almanyanın kuşatılması ve Japonyanın yenilmek üzere olmasıyla beraber dikkatini, savaş üzerine değil, küresel bilgi değişimi üzerine çevirmiştir. Atlantic Monthly adlı dergide yayınlanan makalesinde “Eğer düzgün olarak geliştirilirse insanlara yıllardan beri miras kalan bilgiye erişecek ve yönetecek araçlarımız mevcuttur” demiştir.
Vannevar Bush’un bu kelimeleri yazdığı sırada, bilgisayarlar depolar kadar büyük ve bugünkü hesap makinelerinden daha da güçsüzdüler. Bush’un düşüncesi bugünkü bilgisayarlarında bir bakıma temelini oluşturmaktaydı. Onun vizyonuna göre bilginin yazılı ve resimli olarak paylaşılması mümkündü. Bilgilerin insan beyninin çalışmasına benzer şekilde organize edilmesine ve biriktirilmesine inanıyordu. Bunu kolay kullanılabilir, arama yapılabilir, kişisel bilgi depoları olarak “Memex” olarak adlandırdı. Bush Memex’i yapamadı ancak ondan sonra gelenlere bir vizyon açtı.
Bu düşüncenin üzerinden 45 yıl geçtikten sonra geldiğimiz noktada birçok şey değişti. 100 Milyon kişi düzenli olarak internete giriyor. Internet üzerindeki girişimci firmalar müşterilerine daha hızlı ulaşmak ve verimli çalışmak üzere büyük bir endüstrinin temellerini attılar; “Webonomics”.
IDC araştırmalarına göre Internet ekonomisi 1998 yılında 200 milyar USD yakın oldu ve 2002 yılında 950 milyar USD ulaşacak. Internetin bugün ulaştığı hacim Türkiye’nin GSMH’sını geçmekte. Yeni endüstri Amerikada çok hızlı gelişti. Elektronik ticaretin hacmi Avrupada 44 milyar USD seviyelerinde kaldı –bu rakam Amerikanın üçte biri kadar- Avrupadaki hacmin 2002 yılında 170 milyar USD’a ulaşacağı tahmin edilmekte. Önemli sorulardan bir tanesi “Hangi ülkeler bu ekonomik savaştan güçlü çıkacak ?”
Net üzerindeki firmaların önemle görmeleri gerektikleri, fiziksel dünyanın kurallarıyla sanal dünyanın kurallarının farklı olduğu. Birçok firma bunu deneme yanılma yoluyla buluyor. Ancak yeni gelen şirketlerin geçmişte yaşanan deneyimlerden tecrübe elde etmeleri gerekli. Fiziksel ürünlerde olmayan birçok özellik internet ile birlikte müşteriye ulaştırılabiliyor. Basılı yayınların olduğu gibi internete aktarılması müşterilere “katma değer” sağlamıyor. Okuyucular basılı olarak aldıkları gazeteyi veya dergiyi ekran üzerinde okumakla ek bir değer elde etmiyorlar. Bu düşüncenin de uzun süreli pazar payını arttırmayacağı kesin. Mutlaka “katma değer” getiren yenilikler düşünülmeli örneğin; haberler kişiselleştirilmeli. Artık toplu yayın yerine bireysel yayın imkanı var. Kişisel haber vermek mümkün. Bu sadece basın sektöründe değil diğer sektörlerde de gerçerli. Bire bir pazarlama yapmak, müşteriye özel ürünler sunmak mümkün.
Web üzerinde kısa vadeli olarak kar hedeflemek altın yumurtlayacak tavuğu civciv iken öldürmeye benziyor. Internet üzerinde iş planları uzun vadeli yapılmalı ve insanların dikkatini şirketin web sayfasına çekmekle kalmamalı, tekrar tekrar aynı sayfalara gelmesini sağlayacak “katma değer”ler sağlanmalı. Yığın üretimden artık kişisel üretime doğru geçmekteyiz. Unutmamız gereken bir noktada kişisel ürünler sunabilmeye çalışmak olacaktır. Memex artık yaşıyor. Yeni vizyonlara iletişim kanallarımızı açık tutalım, gelecek 45 yılı hayal edelim.
Kavramlarda internetin hızı ile birlikte değişiyorlar. Internet iş dünyasıyla birlikte tüm kültürleri de değişime zorlamakta. Tarihçiler yüz yıl sonra günümüze baktığında birçok kavramın hergün dilimize eklendiğini görecekler. WWW, HTTP, URL gibi kavramlar periyodik dergilerle ve günlük gazetelerle beraber konuşmalarımıza ekleniyor. İngilizce kavramlar sedece Türkçeyi değil tüm dilleri etkiliyor. “WWW” kısaltması İngilizce diline son beş yıl içinde eklendi. Artık internetle beraber her kelimenin başına “e” ekleniyor, e-posta, e-ticaret, e-grup. Ancak tarihçiler bu kadar çok kavramın neden 90 ların ortalarında birden çıktığını da araştırmak isteyeceklerdir çünkü www’nin hayali 1945 lerde ortaya çıkıyor.
WWW kavramı 1945 yılında birkaç vizyonistin hayallerine dayanıyor. İkinci dünya savaşının Amerika tarafından bitirilmesine yakın Vannevar Bush adlı bir elektrik mühendisi tüm bilgilerin paylaşılabileceği vizyonu ortaya koymaya çalışıyordu. Bush, Massachusetts Institute of Technology’nin başkanı, Franklin D. Roosevelt tarafından Savaş sırasındaki Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Bürosunun başına getirilmişti. 6000 bilim adamıyla beraber bilimsel modern savaş teknikleri geliştirilmek üzere çalışmışlardır. Bush, Almanyanın kuşatılması ve Japonyanın yenilmek üzere olmasıyla beraber dikkatini, savaş üzerine değil, küresel bilgi değişimi üzerine çevirmiştir. Atlantic Monthly adlı dergide yayınlanan makalesinde “Eğer düzgün olarak geliştirilirse insanlara yıllardan beri miras kalan bilgiye erişecek ve yönetecek araçlarımız mevcuttur” demiştir.
Vannevar Bush’un bu kelimeleri yazdığı sırada, bilgisayarlar depolar kadar büyük ve bugünkü hesap makinelerinden daha da güçsüzdüler. Bush’un düşüncesi bugünkü bilgisayarlarında bir bakıma temelini oluşturmaktaydı. Onun vizyonuna göre bilginin yazılı ve resimli olarak paylaşılması mümkündü. Bilgilerin insan beyninin çalışmasına benzer şekilde organize edilmesine ve biriktirilmesine inanıyordu. Bunu kolay kullanılabilir, arama yapılabilir, kişisel bilgi depoları olarak “Memex” olarak adlandırdı. Bush Memex’i yapamadı ancak ondan sonra gelenlere bir vizyon açtı.
Bu düşüncenin üzerinden 45 yıl geçtikten sonra geldiğimiz noktada birçok şey değişti. 100 Milyon kişi düzenli olarak internete giriyor. Internet üzerindeki girişimci firmalar müşterilerine daha hızlı ulaşmak ve verimli çalışmak üzere büyük bir endüstrinin temellerini attılar; “Webonomics”.
IDC araştırmalarına göre Internet ekonomisi 1998 yılında 200 milyar USD yakın oldu ve 2002 yılında 950 milyar USD ulaşacak. Internetin bugün ulaştığı hacim Türkiye’nin GSMH’sını geçmekte. Yeni endüstri Amerikada çok hızlı gelişti. Elektronik ticaretin hacmi Avrupada 44 milyar USD seviyelerinde kaldı –bu rakam Amerikanın üçte biri kadar- Avrupadaki hacmin 2002 yılında 170 milyar USD’a ulaşacağı tahmin edilmekte. Önemli sorulardan bir tanesi “Hangi ülkeler bu ekonomik savaştan güçlü çıkacak ?”
Net üzerindeki firmaların önemle görmeleri gerektikleri, fiziksel dünyanın kurallarıyla sanal dünyanın kurallarının farklı olduğu. Birçok firma bunu deneme yanılma yoluyla buluyor. Ancak yeni gelen şirketlerin geçmişte yaşanan deneyimlerden tecrübe elde etmeleri gerekli. Fiziksel ürünlerde olmayan birçok özellik internet ile birlikte müşteriye ulaştırılabiliyor. Basılı yayınların olduğu gibi internete aktarılması müşterilere “katma değer” sağlamıyor. Okuyucular basılı olarak aldıkları gazeteyi veya dergiyi ekran üzerinde okumakla ek bir değer elde etmiyorlar. Bu düşüncenin de uzun süreli pazar payını arttırmayacağı kesin. Mutlaka “katma değer” getiren yenilikler düşünülmeli örneğin; haberler kişiselleştirilmeli. Artık toplu yayın yerine bireysel yayın imkanı var. Kişisel haber vermek mümkün. Bu sadece basın sektöründe değil diğer sektörlerde de gerçerli. Bire bir pazarlama yapmak, müşteriye özel ürünler sunmak mümkün.
Web üzerinde kısa vadeli olarak kar hedeflemek altın yumurtlayacak tavuğu civciv iken öldürmeye benziyor. Internet üzerinde iş planları uzun vadeli yapılmalı ve insanların dikkatini şirketin web sayfasına çekmekle kalmamalı, tekrar tekrar aynı sayfalara gelmesini sağlayacak “katma değer”ler sağlanmalı. Yığın üretimden artık kişisel üretime doğru geçmekteyiz. Unutmamız gereken bir noktada kişisel ürünler sunabilmeye çalışmak olacaktır. Memex artık yaşıyor. Yeni vizyonlara iletişim kanallarımızı açık tutalım, gelecek 45 yılı hayal edelim.
Yorumlar